Selenyum

Selenyum nedir?

/ Sağlıklı yaşam / By
Paylaşın!

Vücut için gerekli olan bir eser mineral olan selenyum bilişsel sağlık, bağışıklık sistemi ve üreme fonksiyonu için önemlidir.

İçindekiler
  1. Selenyum eksikliği belirtileri
  2. Selenyum kaynakları
  3. Selenyum ne işe yarar?
  4. Doz
  5. İstenmeyen etkiler
  6. Etkileşimleri

Selenyum toprakta, suda ve kimi gıdalarda bulunan bir mineraldir ve pek çok vücut fonksiyonunda rol alır.

Selenyum eksikliği belirtileri

Selenyum kaynakları

Selenyumun çoğu diyet kaynaklıdır ve gıdalardaki miktarı gıdaların yetiştiği ortam ile ilişkilidir. Genel olarak işlem görmemiş gıdalarda daha fazla bulunur, çünkü saflaştırma sırasında selenyumun önemli kısmı kaybolur.

  • Ceviz, badem ve Brezilya fıstığı gibi kuruyemişler
  • Doğal ortamda yetişmiş tatlı ve tuzlu su balıkları
  • Et ve tavuk
  • Tam tahıllar

genel olarak iyi kaynaklardır, ancak içlerindeki miktarlar yetiştikleri ortama göre değişiklik gösterir.

Selenyum ne işe yarar?

Selenyum, vücuttaki pek çok işlevde rol alır. Bu mineralin antioksidanların etkisini arttırdığı düşünülmektedir.

Etkin

  • Selenyum eksikliği

Muhtemelen etkin

Muhtemelen etkisiz

Yeterli kanıt yok

Yukarıda sayılan durumlarda selenyumun yararları konusunda yeterli veri yoktur.

Doz

Aşağıda belirtilen dozları aşmamak şartıyla selenyum kullanımı muhtemelen güvenlidir.

  • 6 aya kadar bebekler: <45 mcg/gün
  • 7- 12 aylık bebekler: <60 mcg/gün
  • 1- 3 yaş: <90 mcg/gün
  • 4- 8 yaş: <150 mcg/gün
  • 9-13 yaş: <280 mcg/gün
  • 14 yaş ve üstü:<400 mcg/gün

Tavsiye edilen günlük alım miktarları ise sağlıklı erişkinler için 55 mcg, gebeler için 60 mcg, süt veren anneler için 70 mcg’dir. Hashimoto hastalığında günlük 200 mcg, preeklampside ise günlük 60-100 mcg kullanılması tavsiye edilir.

İstenmeyen etkiler

Ağızdan alındığı zaman, günde 400 mg’a kadar olan dozlarda selenyum genellikle güvenlidir. Yüksek doz veya uzun süre kullanım ise zehirlenme riski taşır. Ayrıca, önerilen günlük miktardan (erişkinlerde 55 mcg/gün) daha yüksek dozlarda uzun süre kullanılırsa diyabet gelişmesi riskini arttırır.

Selenyum zehirlenmesi belirtileri

  • Ağızda metalik tat, kötü ağız kokusu
  • Bulantı ve ishal
  • Saç dökülmesi
  • Tırnaklarda kırılmalar ve renk değişimleri
  • Deride kızarıklıklar ve döküntüler
  • Yüzde ve vücutta kızarma
  • Yorgunluk
  • Kaslarda gerginlik
  • Sinirlilik
  • Kan pıhtılaşması bozuklukları
  • Karaciğer ve böbrek hasarı

Uyarı ve önlemler

Gebelik ve süt verme

Gebelik ve süt verme dönemlerinde günde 400 mcg’ı aşmayan dozlarda muhtemelen sorunsuz şekilde kullanılabilir. Ancak, daha yüksek dozlarda anne ve bebekte toksisite yaratabilir. Ayrıca, HIV pozitif annelerde selenyum sütteki virüs miktarını arttırabilir.

Otoimmün hastalıklar

Selenyumun immün sistemi uyarıcı etkisi dolayısıyla otoimmün hastalıklarda tablonun ağırlaşmasına neden olabilir. Multipl skleroz, romatoid artrit, sistemik lupus erythematosus ve benzeri hastalıkları olanlar kullanmaktan kaçınmalıdır.

Hemodiyaliz

Hemodiyalize giren hastalarda serum seviyeleri düşebilir. Bu kişilerde gerekli izlem yapılarak gerekiyorsa ağızdan selenyum takviyesi yapmak yararlı olur.

Hipotiroidi

Özellikle iyot eksikliğine bağlı hipotiroidi bulunan kişilerin kullanması tabloyu ağırlaştırabilir. Bu kişilerde iyot eksikliği giderilmeden başlanmamalıdır.

Erkek kısırlığı

Selenyum sperm hareketliliğini azaltabilir. Bu nedenle, çocuk sahibi olmak isteyen erkeklerin eksikliği olmadığı sürece kullanmaktan kaçınması gerekir.

Deri kanseri

Uzun süreli selenyum kullanımının kesin olmasa da deri kanseri nüksünü arttırdığı yönünde iddialar vardır. Bu nedenle, deri kanseri riski altında olan kişilerin kullanmaktan kaçınması yararlı olur.

Cerrahi müdahale

Selenyum cerrahi müdahale sırasında ve sonrasında kanama riskini arttırabilir. Bu nedenle planlı cerrahiden en az 2 hafta önce kesilmesi gerekir.

Etkileşimleri

  • Selenyum kan pıhtılaşmasını azalttığı için kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte kullanımı sırasında kanama riski artabilir. Bu ilaçlar arasında aspirin, klopidogrel, enoksaparin, heparin, tiklopidin, warfarin ve diğerleri bulunur. Bu durum bilhassa warfarin (coumadine) kullanımında çok belirgindir.
  • Bu mineral kolesterol düşürücü ilaçların (statinler ve niasin) etkinliğini azaltabilir. Bu durum özellikle beta karoten, Vitamin C ve Vitamin E ile birlikte kullanıldığı zaman belirgindir.
  • Barbiturat grubu sakinleştiricilerin vücuttan atılması selenyum etkisiyle yavaşlar ve ilaç etkinliği artarak istenmeyen etki olasılığı fazlalaşır.
  • Doğum kontrol ilaçlarının serum düzeylerini yükseltebileceği öne sürülmüştür. O nedenle, doğum kontrol ilacı kullanan kadınların kullanmaması önerilir.
  • Romatizmal hastalıklarda kullanılan altın tuzları ise serum düzeylerini düşürür. Bu nedenle, bu ilaçları kullananlarda takviye gerekebilir.

Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.

Randevu almak için arayın

Randevu alın